เรื่องเล่า…ลิง และ วัฒนธรรมองค์การ

･✿.｡･✿.｡ในปี 1967 G.R. Stephenson ได้ทดลองนำ “ลิง 5 ตัว” อยู่รวมด้วยกันในกรงใหญ่ ตรงกลางมีบันได และห้อยกล้วยไว้ ทุกครั้งที่มีลิงตัวใดปีนบันได จะมีน้ำเย็นเฉียบจากเพดานฉีดใส่ลิงที่เหลือจนหนาวสั่น เจ้าลิงก็พยายามจะขึ้นบันไดไปเอากล้วย ลิงทั้งหมดจึงเรียนรู้ว่า ถ้าตัวใดปีนขึ้นบันได พวกมันที่เหลือจะถูกน้ำเย็นเจี๊ยบฉีดใส่แน่ๆ ดังนั้นเมื่อลิงตัวใดพยายามปีน ลิงที่เหลือจะรุมยำทันที สุดท้ายไม่มีลิงตัวใดพยายามปีนขึ้นบันไดอีกเลย

 ที่มา:https://www.youtube.com/watch?v=Cu7BU-9nTh8

･✿.｡ต่อมา นำลิงออก 1 ตัว แล้วเอาลิงตัวใหม่แทนที่ ลิงใหม่ไม่รู้เรื่องอะไรวิ่งรี่ปีนบันไดทันที ลิงเก่าทั้ง 4 วิ่งเข้าไปรุมยำลิงใหม่ที่กำลังงุนงง ตีตรูทำไม สุดท้ายลิงตัวใหม่ก็ไม่กล้าปีนบันได

･✿.｡ทดลองนำลิงเก่าออกอีกและใส่ลิงใหม่เข้าแทนที่ เหตุการณ์ยังคงเป็นเหมือนเดิม คือ ลิงใหม่ที่ปีนบันไดเมื่อใด ลิงเก่าจะรุมทำร้าย จนไม่เหลือลิงเก่าที่เคยโดนน้ำเย็นเจี๊ยบฉีดใส่เลย…แต่พฤติกรรมนี้กลายเป็น ธรรมเนียม หรือ กฎ “ห้ามปีนบันได” แม้ลิงที่อยู่ในกรงปัจจุบันไม่เคยโดนน้ำเย็นเจี๊ยบเลย และไม่รู้ด้วยว่า ทำไมห้ามปีนบันได (ที่มา Monkey Theory; Stephenson, G.R. (1967). Cultural acquisition of a specific learned response among rhesus monkeys. https://sites.google.com/site/foucaultmaryi/home/foucault-and-discourse)

นี่คือ...ที่มาของตัวอย่างวัฒนธรรมองค์การ (Corporate Culture) ที่พนักงานยึดถือปฏิบัติอย่างเคร่งครัดและพร้อมที่จะปกป้องอย่างรุนแรง แม้จะไม่สามารถอธิบายเหตุผลหรือที่มาที่ไปของการประพฤติและการปฏิบัติก็ตาม 

･✿.｡วัฒนธรรมองค์การเกิดจาก ความเชื่อ ทัศนคติ ค่านิยม และความคาดหวังของ "คน" ที่รวมอยู่ในองค์การหรือหน่วยงานนั้นๆ ซึ่งมีความแตกต่างกัน...เมื่อคนเข้าไปทำงานในองค์การใดก็จะได้รับการปลูกฝังให้ยึดถือแนวประพฤติปฏิบัติขององค์การ เช่น นิสัย หลักปฏิบัติ และสไตล์การทำงาน ที่เป็นลักษณะเฉพาะขององค์การหรือหน่วยงาน ซึ่งในที่สุดแล้วก็จะผสมผสานกันเป็นวัฒนธรรมองค์การ ที่มีรากฐานมาจากการปฏิบัติในอดีต ประเพณี กฎระเบียบทั้งที่จัดทำเป็นลายลักษณ์อักษรหรือไม่ และจารีตประเพณีปฏิบัติ ซึ่งบางเรื่อง คนรุ่นหลังๆ ไม่สามารถอธิบายที่มาได้ ว่าทำไมต้องปฏิบัติ...รู้แค่ว่า "เขาทำกันมานานแล้ว" 

⌐■-■ เราเคยทำงานท่ามกลางฝูงลิง...ที่ศูนย์ฝึกอบรมของโรงกลั่นน้ำมันที่อำเภอศรีราชา ห้องทำงานจะอยู่บนเนินเขา มองเห็นภูเขาซึ่งเต็มไปด้วย "ลิง" มักจะลงมาเดินสวนสนามที่ถนนและลานสนามหน้าตึกทำงาน และมีบางตัวที่เรียนรู้การปรับตัวเพื่อปากท้อง ปีนบนหลังคาแล้วมาเกาะหน้าต่างข้างโต๊ะทำงาน

มีแค่กระจกกั้น เรามักจะแอบให้กล้วย ส้ม จนน้องลิงเคยตัวมานั่งยิงฟันเหลืองดูเราทำงานทุกวัน ตอนหลังหาซื้อกล้วยไม่ได้ เราก็ให้สิ่งที่เรากินนั่นแหละ ทั้งขนม ลูกอม...เชื่อหรือไม่...ตอนหลัง ถ้าเรายื่น ผลไม้ และขนมให้พร้อมๆ กัน

...น้องลิง เลือก ขนม แทนผลไม้ (ก็มันอร่อยกว่าอยู่แล้วนี่) ลำดับแรก นี่คือการเรียนรู้ปรับเปลี่ยน พฤติกรรมของลิง 

ข้อคิดขอฝากไว้ องค์การควรทบทวนวัฒนธรรมองค์การที่เป็นสิ่งสำคัญของการประพฤติปฏิบัติของ "คน" ขององค์การ ว่า วัฒนธรรมที่มีมายาวนานนั้น เรื่องใดเป็น "จุดแข็ง" ที่ควรธำรงรักษา และเรื่องใดเป็น "อุปสรรค" กีดขวางการทำงาน ที่สมควรได้รับการแก้ไขปรับปรุงอย่างเร่งด่วน มิฉะนั้น...คงไม่ต่างจากเรื่องลิง 5 ตัวนี้ 

<º))))><.·´¯`·.¯|¯ •·.·´¯`·.·• .·´¯`·.><((((º> 

ครูพี่ตุ้ม 17-12-60

#วัฒนธรรมองค์การ #ลิงห้าตัว #OD