ผู้ประกันตนตาย...ใครรับสิทธิประโยชน์?

หลังวันที่ 20 ตุลาคม 2558 ผู้ประกันตนตาม ม. 33 หรือ มนุษย์เงินเดือนจะได้รับสิทธิประโยชน์ใหม่จากเดิม 7 กรณี คือ เจ็บป่วย ทุพพลภาพ ตาย คลอดบุตร สงเคราะห์บุตร ว่างงาน ชราภาพ เพิ่มมากขึ้น

สิทธิประโยชน์นี้ แยกได้ 2 ส่วน คือ สิทธิ์ส่วนที่ 1 ระหว่าง “มีสภาพเป็นลูกจ้าง หรือ ช่วงทำงาน” และ สิทธิประโยชน์ในส่วนที่ 2 เมื่อ “สิ้นสุดสภาพการเป็นลูกจ้าง หมายรวมถึง ตาย” (อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมในhttp://www.sso.go.th/wpr/content.jsp?lang=th&cat=762&id=4434)

บริษัทจะหักเงินเดือนของพนักงานทุกคนตามกฎหมาย อัตราปัจจุบัน คือ 5% ของเงินเดือนจริง และ ขั้นสูงสุดที่ 15,000 บาทเพื่อจ่ายสมทบเข้ากองทุนประกันสังคม โดยบริษัทจ่ายเงินสมทบเท่ากับพนักงาน ซึ่งพนักงานใช้สิทธิ์กรณีเจ็บป่วย ทุพพลภาพ คลอดบุตร สงเคราะห์บุตร ในช่วงการทำงาน และได้รับสิทธิประโยชน์ กรณี ว่างงาน ตาย และ ชราภาพ เมื่อ สิ้นสุดสภาพการเป็นลูกจ้าง

สิทธิประโยชน์ประกันสังคมในส่วนที่ 2 นี้ มีมูลค่า ? และ “ใคร” เป็นผู้รับผลประโยชน์ ถ้าผู้ประกันตนตาย?

1)         มูลค่าสิทธิประโยชน์กรณีตาย

มูลค่าสิทธิประโยชน์กรณีตาย คือ ค่าทำศพ 40,000 บาท + เงินสงเคราะห์กรณีตาย (อัตรา จ่ายเงินสมทบตั้งแต่ 3 ปี = 50% ของค่าจ้าง สูงสุดคิดที่ค่าจ้าง 15,000 บาท) 

สมมติ นายตุ้มส่งเงินสมทบมา 3 ปี แล้วเสียชีวิต คิดเงินสมทบ 5% จาก 15,000 บาท = (15,000 x 5%) x 12 เดือน x 6 ปี = 54,000 บาท ดังนั้น สิทธิประโยชน์ของนายตุ้ม กรณีตาย = 40,000 + 54,000 บาท = 94,000 บาท

และรับเงินออมชราภาพคืนภายใน 1 ปี

2)         มูลค่าสิทธิประโยชน์กรณีชราภาพ รับสิทธิ 2 กรณี เงินบำเหน็จ หรือ เงินบำนาญ

§   เงินบำเหน็จ รับเงินก้อนครั้งเดียว

o    กรณีจ่ายเงินสมทบไม่ถึง 12 เดือน จะได้รับเงินก้อน = จำนวนเงินสมทบ ตัวอย่าง

o    ถ้าส่งเงินสมทบไม่ครบ 180 เดือน(15 ปี)

ตัวอย่าง นายตุ้มอายุ 55 ปี สิ้นสุดสภาพการเป็นลูกจ้างวันที่ 28 พฤศจิกายน 2547 ยื่นคำขอรับประโยชน์ทดแทน ในวันที่ 10 ธันวาคม 2547 เจ้าหน้าที่วินิจฉัยรายการนำส่งเงินสมทบ กรณีชราภาพของนายตุ้ม ดังนี้

§   เงินบำนาญ รับเงินรายเดือน กรณีที่ผู้ประกันตนจ่ายสมทบตั้งแต่ 180 เดือน ได้รับเงินรายเดือนอัตรา 20% ของค่าจ้างเฉลี่ย 60 เดือนสุดท้าย (สูงสุดคิดที่ 15,000 บาท) ที่ใช้เป็นฐานในการคำนวณเงินสมทบก่อนความเป็นผู้ประกันตน สิ้นสุดลง

กรณีตาย		กรณีชราภาพ
ค่าทำศพ 40,000 บาท	จ่ายให้แก่ผู้จัดการศพ*	บำเหน็จ	รับเงินก้อนครั้งเดียว อายุครบ 55 ส่งเงินสมทบน้อยกว่า 180 เดือน สิ้นสุดการเป็นผู้ประกันตน หรือ ทุพพลภาพ หรือตาย
เงินสงเคราะห์กรณีตาย	บุคคลซึ่งผู้ประกันตนทำหนังสือระบุให้มีสิทธิรับเงินสงเคราะห์**	บำนาญ	รับเงินรายเดือน ส่งเงินสมทบไม่น้อยกว่า 180 เดือน อายุครบ 55 ปี ความเป็นผู้ประกันตนสิ้นสุดลง
เงินชราภาพ	ทายาทผู้มีสิทธิขอรับคืนภายใน 1 ปี	อ่านรายละเอียดสิทธิประโยชน์ที่http://www.sso.go.th/wpr/category.jsp?lang=th&cat=772

หมายเหตุ

* “ผู้จัดการศพ” บุคคลที่ผู้ประกันตนทำหนังสือระบุให้เป็นผู้จัดการศพ หรือ คู่สมรสตามกฎหมาย บิดามารดา หรือ บุตรของผู้ประกันตน หรือ บุคคลอื่นซึ่งมีหลักฐานแสดงว่าเป็นผู้จัดการศพของผู้ประกันตน

** ถ้าผู้ประกันตนไม่ได้ทำหนังสือระบุ ให้นำเงินมาเฉลี่ยจ่ายแก่ คู่สมรส บิดามารดา หรือบุตรของผู้ประกันตนในจำนวนเท่าๆ กัน

มูลค่าของสิทธิประโยชน์กรณีตาย และ กรณีชราภาพ รวมกันแล้วเป็นจำนวนเงินถึง 6 หลัก เป็นตัวเลขไม่น้อย ที่ผู้ประกันตนออมเพื่อตนเองในวันเกษียณและเป็นเสมือนมรดกให้แก่ “ทายาท” กรณีผู้ประกันตนตาย

...แต่จากประสบการณ์การทำงาน พบปัญหาในการรับสิทธิประโยชน์ของทายาท เนื่องจาก ผู้ประกันตนไม่ได้ระบุบุคคลให้มีสิทธิรับเงินสงเคราะห์กรณีตาย และเงินออมชราภาพ 

แม้ว่าประกันสังคมจะนำเงินมาเฉลี่ยจ่ายแก่ คู่สมรส บิดามารดา หรือ บุตรของผู้ประกันตนในจำนวนเท่าๆ กัน ในบางครั้ง ลูกสะใภ้ ไม่ได้จดทะเบียน แต่มีบุตร และ บิดามารดาของผู้ประกันตนก็ไม่ถูกกับสะใภ้ เป็นปัญหาทะเลาะเบาะแว้งในครอบครัว หลายครั้ง ที่ญาติผู้ประกันตนจะได้รับแค่ค่าทำศพ 40,000 บาท แต่ไม่ได้รับเงินสงเคราะห์กรณีตาย และ เงินบำเหน็จชราภาพ...เพียงเพราะผู้ประกันตนไม่ได้ทำหนังสือระบุหรือพินัยกรรม และญาติทะเลาะเบาะแว้งต่างไม่ยอมซึ่งกันและกัน 

ดังนั้น ผู้ประกันตน ควรจัดทำเอกสารระบุบุคคลให้มีสิทธิรับเงินสงเคราะห์ และ ชราภาพ ใน  แบบหนังสือระบุให้เป็นผู้มีสิทธิรับเงินสงเคราะห์กรณีตาย และทำพินัยกรรมสิทธิการรับบำเหน็จชราภาพให้แก่ทายาท ซึ่งใน พ.ร.บ. ประกันสังคม (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2558 มีผลบังคับใช้เมื่อ 20 ตุลาคม 2558  ได้ระบุ "ทายาท" ไว้ใน ม. 77 ชัดเจน เพื่อเงินที่ผู้ประกันตนอดออมมานานจะได้ส่งมอบให้แก่ทายาทตามประสงค์ ไม่ต้องส่งคืนหลวงต่อไป

พี่ตุ้ม (พรทิพา สมประสงค์) 14-05-2559

#HROD #Consultant